Yapımcılığını Pana Film, yönetmenliğini Mehmet Bahadır Er'in, senaristliğini ise Seda Altaylı'nın yaptığı 'Ben Onu Çok Sevdim' dizisi Cumhuriyet tarihinin dönüm noktalarından birine ayna tutuyor.
Solunum yetmezliği hastalığı bulunan 85 yaşındaki Ayhan Aydan 20 Şubat 2009 Cuma yaşamını yitirdi. Ancak ölmeden önce ki son sözleri kulaklardan silinmedi. Korkmadı çekinmedi sadece aşkını haykırdı...
"ÇÜNKÜ BEN ONU ÇOK SEVDİM"
Ayhan Aydan ölmeden önce Yassıada günlerini Can Dündar’a bu sözlerle anlatmıştı: “Başıma bir iş gelir diye korkmadım. Gelecekse Adnan Bey için gelsin dedim. Çünkü ben onu çok sevdim...”
Can Dündar yıllarca kapılarını gazetecilere kapatan Ayhan Aydan’la 2006 yılında İzmir’deki evinde görüştü. Dündar bu görüşmeden notları 14 Şubat Sevgililer Günü’nde Milliyet gazetesinde yazdı.
“Ayhan Aydan-Adnan Menderes ilişkisi”, bir askeri müdahalenin hem de son derece sakil bir şekilde alenileştirdiği bir aşk...
Üstelik kahramanları sustukça dedikodunun pençesine düşmüş, yalan yanlış nakledilmiş, tarihe eksik kaydedilmiş bir ilişki...
Belki de bu görüşmeyi, samimiyetimin inandırıcı bulunması kadar, o yanlışların düzeltilmesi arzusuna da borçluydum.
“Nostaljik bir yolculuk” yaptık Ayhan Aydan’la...
82 yıllık bir ömrü, ilk basamaktan başlayarak adım adım tırmandık.
Sopranoluk günlerinin fotoğraflarına bakarken “Ne güzel günler geçirdik. Ah, gitti gençlik” sızlanması döküldü ağzından...
Bir fotoğrafta, Yassıada’da sevgilisine arkasını, hâkimlere önünü dönmüş bir şekilde “Adnan Menderes’i evli olmasına rağmen büyük bir aşkla sevdim” derken görünüyordu.
“Herkesin sustuğu dönemde bunları söylerken ‘Başıma bir iş gelir’ diye korkmadınız mı” dedim.
“Korkmadım” dedi ve ekledi:
“Bir iş gelecekse de Adnan Bey için gelsin dedim. Çünkü onu çok sevdim.”
GÖZYAŞLARI
O sevgiyi hâlâ muska gibi yüreğinde taşıdığı belliydi.
Menderes’in fotoğrafı hâlâ yatağının başucundaydı.
Ve hâlâ her gün ona “Nur içinde yatsın” diye dualar ediyordu.
Aydın Menderes’in “Ayhan Hanım’ın Yassıada’da Menderes’e olan sevgisine sahip çıkması, kendisini yücelten bir olaydır. Bütün Türk milletiyle birlikte ben de ailem de takdir ettik” sözlerini hatırlatınca gözleri doldu.
“Ağlattınız beni” diyerek mendiline davrandı.
Zaten bu imkânsız aşk, doğduğu günden beri neredeyse sadece gözyaşlarıyla sulanmıştı.
BARAJDA TANIŞTILAR
Adnan Menderes, Başbakan olduktan kısa bir süre sonra tanıştı Ayhan Aydan’la...
Tanışma yeri, Ankara’nın 50’lerdeki sayfiye yeri Çubuk Barajı’ydı.
Barajda Ayhan Aydan’ın akrabası olan Ziraat Bankası Genel Müdürü Mithat Dülge bir davet veriyordu. Başkent’in göz alıcı lirik sopranosu Ayhan Aydan da operadan arkadaşlarıyla oradaydı. Hastalıktan yeni kalkmış, biraz da gönülsüz gelmişti. Eğlenceli masa kahkahalarla çınlarken davete Başbakan Menderes geldi. Genel Müdür, Başbakan’ı karşılarken Ayhan Aydan’ın “Mithat amca!” seslenişiyle operacıların masaya yöneldiler.
Herkes ayağa kalktı.
Başbakan masaya davet edildi.
Menderes daveti kabul etti ama baş köşeye değil, gözüne ilişen güzel sopranonun sandalyesine talip oldu.
Aydan bu ilgiyi görünce “Koltuğumda gözünüz var galiba” diye espri yaptı.
Bir süre sonra Aydan’ın ev telefonu çaldı. Telefonu evde bulunan arkadaşı Şadan Candar açtı.
Tanıdık bir ses Ayhan Hanım’ı istedi.
“Kim arıyor” diye sordu Candar...
Telefondaki erkek, adını vermek istemedi.
Aydan, telefona gelince, meçhul arayıcının Başbakan olduğunu anladı. Hayranlık cümlelerinden sonra Menderes, bir süre şehir dışında olacağını, dönüşte aramak istediğini söyledi.
BU NUMARA GEÇERLİ Mİ?
“Yine bu numara geçerli olacak mı?” diye sordu.
Bu, kibarca, “Boşanacak mısınız?” demekti. Çünkü Aydan, 6 yıldır orkestra şefi Hasan Ferit Alnar’la evliydi. Ancak tedavi gören eşinden ayrılmak üzereydi. Başbakan’a durumu izah eden şu cümleyi söyledi:
“Evet, bu numara her zaman geçerli olacak.”
Artık 5 yıl boyunca Başbakan onu Sıhhıye, Sağlık Sokak adresindeki bu numaradan arayacaktı.
YATMA VAKTİ EVİNE GİDERDİ
Artık Başbakan, resmi randevusu olmadığı akşamlarda iş çıkışı doğruca sevgilisinin evine gelecek, orada geç vakitlere kadar kalacak, sonra yatma vakti kendi evine gidecekti. Eşi ve çocuklarıyla kahvaltıda birlikte oluyordu.
Sağlık Sokak’taki eve kendisinden başka kim girse kıskanırdı. Bir seferinde Aydan bir gence iş için yardımcı olmaya kalktı diye kıyametleri koparmıştı. Operayı da bırakmasını istiyordu.
Buna karşın Ayhan Aydan da onu eşinden kıskanırdı.
Bir gün eşiyle bir davete katılacak olsa küser, bir süre görüşmezdi.
Belki de bu yüzden Menderes alyans takmaz, davetlere çoğu kez yalnız giderdi.
‘MENDERES O EVDE HUZUR BULURDU’
Dr. Mükerrem Sarol, Menderes’in sadece bakanı değil, en yakın arkadaşlarından biriydi.
Bülent Çaplı ile birlikte 1990’da “Demirkırat” belgeselini hazırlarken kendisiyle günler süren bir söyleşi yapmıştık. Orada Ayhan Aydan meselesi de açılmıştı. Ve Sarol, Menderes’in bu aşkta ne bulduğunu en samimi ifadelerle anlatmıştı:
“Adnan Bey çocukken Çine Çayı’nın kenarındaki salkım söğütlerin altına oturur, ağacın çaya sarkan dallarını, hayallerindeki Sarı Ayşe’nin saçlarına benzetirmiş.
Hepimizin gençliğinde romantik bir dönem olmuştur. Ama Adnan Bey 17 yaşında harbe gitmiş, kolejde talebeyken de hiç flört yaşamamıştı. Belki de bu yüzden her türlü imkânın önüne serildiği ileri yaşlarında, ilk gençliğe yaraşan hareketlerde bulunurdu. Tabii bu, onda 40 yaşından sonra futbol oynamak gibi bir tesir yapardı.
Ayhan Hanım’ı hakikaten derin bir aşkla seviyordu. Onda Sarı Ayşe’yi bulmuştu. Bu ilişkide nezahet vardı, hürriyet vardı, sevgi vardı. Seksle, menfaatle, eğlenceyle açıklanamayacak duygular vardı.
Adnan Bey, Ayhan Hanım’la gerçek bir romans yaşamıştır. Birçok kez evine birlikte gitmişizdir. Adnan Bey ona yorgun argın gelir, yüzünü yıkatır, rahat nefes aldırır, bir kadeh rakı verir. Adnan Bey orada, huzur dolu bir sevginin atmosferinde dinlenir. Bu derece ulviyet vardır orada...
BİR KURUŞ TALEP ETMEDİ
Buna karşılık Ayhan Hanım, ondan tek kuruşluk bir talepte bulunmamıştır. Başvekilin sevgilisi olarak ne bir arkadaşının ne oğlunun ne kendisinin bir işini, isteğini, şikâyetini götürmemiştir.
Oysa Adnan Bey’in senelik geliri o zaman 1.5 milyondu. Parayı harcayacak yeri yoktu. Yurtdışına, mesela Londra’ya gittiğimizde ‘Ayhan Hanım’a bir hediye alalım’ diye yalvarırdım, ‘Olmaz doktorum, Scotland Yard arkamızdadır. Biz buraya vazife görmeye geldik’ derdi.
Ayhan Aydan’ın Başbakan’dan olan bebeği doğumdan 9 saat sonra öldü. Aydan’ın ‘dünya’sı, Cebeci’de kuytuda bir mezar, dosyada bir rakam, bir sahte isim olarak kaldı
Başbakan Menderes ve Ayhan Aydan, tanışmalarının ikinci yıldönümünü Ankara’da Marmara Köşkü’nün terasında kutladılar. Şampanyayı bizzat Menderes patlattı. Sevdiği kadına aqua marin taşlı bir kolye almıştı. Hatta evde boynuna takarken Ayhan Aydan’ın arkadaşı Sevim Apaydın “Ne güzel kolye” demiş, Adnan Bey, espriyle karşılık vermişti:
“Güzel, ama bu gerdanda güzel...”
Siyasetteki gibi, özel hayatında da iktidar, adeta gözünü karartmıştı. Bu ilişkiyi doludizgin yaşarken hiçbir şeyden çekinmiyordu.
Ayhan Aydan’ın kardeşi Adnan, yasak aşkın sürmesine karşıydı.
İlişki, Cumhurbaşkanı Bayar’ın kulağına da gitmiş, o da “Muhalefetin kulağına gider” diye bu ilişkinin bitmesini istemişti.
Zaten bunca bilinen bir ilişkinin hâlâ açığa çıkmaması şaşılacak şeydi. Nihayet muhalefet bu “önemli koz”u keşfetti.
Ulus’un başyazarı CHP’li Nihat Erim, gazetedekilerden Menderes’i sevgilisinin evine girerken fotoğraflamalarını istedi.
Ulus muhabiri Cüneyt Arcayürek, foto muhabiri Hüseyin Ezer’le Sağlık Sokağı’na üs kurdu. Evin karşısındaki Sağlık Bakanlığı’nın duvarında 2 günlük bekleyiş hüsranla sonuçlandı. Başbakan gelmedi.
Bunun üzerine, aynı zamanda Yeni Sabah’a çalışan Ezer, daha kolay bir yol buldu. Ayhan Aydan’dan “opera konuşmak üzere” randevu istedi. Eve girdi. Ev sahibesi, kahve yapmak için mutfağa gittiğinde büfedeki çerçevede duran Menderes fotoğrafını gördü ve deklanşöre bastı.
Fotoğrafın üstünde Başbakan’ın el yazısıyla şu not vardı:
“Severek ve en iyi temennilerimle... Ayhancığıma...”
YENİ BİR KADIN
Ayhan Aydan çocuk istiyordu; hem de delice... 1952 ve 1953’te iki kez Başbakan’dan hamile kalmış, iki hamilelik de düşükle sonuçlanmıştı. İkisinde de Aydan’a, Başbakan’ın yakın dostu, bakanı, jinekolog Dr. Mükerrem Sarol müdahale etmişti.
1954 kışında yeniden hamile kaldı. Bu kez mutlaka doğurmak istiyordu. Yakın bir arkadaşının deyimiyle “en büyük hatası bu oldu”.
Başbakan durumdan haberdar olduğunda çok geçti. Cenin, artık alınamayacak kadar büyümüştü. Müdahale hayati tehlike doğurabilirdi.
Menderes çaresiz “Doğur o zaman” dedi.
Aydan, evine çekildi. O günden sonra sadece, karnındaki “Dünyam” adını verdiği bebekle ilgilendi. Hamile halini sevgilisi görsün istemedi. O dönem görüşmeyi kestiler.
Ve Başbakan, o ara İstanbul’da kendisine yeni bir sevgili buldu.
Yeni sevgili, İstanbul Emniyet Müdürü’nün eşi Suzan Sözen’di.
“DÜNYAM” KARARDI
Aydan, bebeği İsviçre’de doğurmak istiyordu. Menderes, telefonda “Hayır, burada kal” dedi. Zeynep Kamil Hastanesi Başhekimi Fahri Atabey’i Aydan’la ilgilenmekle görevlendirdi.
Bebek, 18 Haziran akşamı, 8 aylıkken geldi. Sancılar başladığında Aydan evde arkadaşlarıyla bezik oynuyordu. Hemen doktor çağırdılar. Evdekiler el ve ayaklarından tuttu, Dr. Alaattin Orhon, müdahaleyi yaptı
Ancak bebek tersti. Müdahale sırasında kolu kırıldı. Üstelik boynuna ve ayaklarına kordonlar sarılmıştı.
Menderes’i aradılar. İstanbul’daydı.
Bebek acı çekiyordu. 9 saat uğraştılar. Yaşatamadılar.
Sabaha karşı 3’te Aydan’ın “dünya”sı karardı. Sevdiği adamdan sonra, ondan olma bebeğini de kaybetmişti.
19 Haziran 1955 sabahı Zeynep Kamil’in Başhekimi Dr. Fahri Atabey geldi. Başbakan’ın şoförü Hayri’yle birlikte bebeği aldılar. Makam arabasına koydular. Cebeci Asri Mezarlığı’na götürdüler.
Ölüm kütüğüne “Fevzi oğlu Ahmet Aydan” olarak kaydedildi.
“Doğduğu gün”, “öldüğü gün” ve “gömüldüğü gün” aynıydı:
19 Haziran 1955.
Adresi: Yenişehir, Olgunlar Sokak, 17/5-Ankara
Ölüm Sebebi: Kalp yetmezliği...
560 ada, 688 parsel...
Dosyada “ada parsel” numarasının yanındaki çarpı işareti bebeğin “meccanen” yani bedava gömüldüğünü gösteriyordu.
Bu, “kimsesiz”lik alametiydi.
O yüzden 1970’lerde üstüne başka bir kimsesiz gömüldü.
1984’te de mezar yeri Sultan Yıldırımoğlu’na tahsis edildi.
“Dünyam” hâlâ Cebeci mezarlığının en ücra köşesinde, yarım asır önceki bir aşkın ölü meyvesi olarak yatıyor.
MAHKEMEDE YİĞİT BİR KADIN
Ayhan Aydan, Menderes’in ve bebeğinin ardından 1957’de de büyükannesini kaybedince 6 aylığına Hamburg’a gitti.
Gitmeden Menderes’e bir mektup yazıp bu ayrılık için “Belki geç bile oldu” dedi.
Bir daha hiç baş başa görüşemediler.
Ama hep telefonlaştılar.
27 Mayıs sabahı ihtilal haberiyle uyanan Aydan hemen Menderes’i aradı. Başbakan Eskişehir’deydi. Endişeli bir ses tonuyla, “Yarım saate kadar çıkıyoruz” dedi.
Bu, son konuşmalarıydı.
ZİNA İÇİN FETVA
27 Mayıs yönetimi devrik Başbakan’ı Yassıada’ya hapsettikten sonra peş peşe siyasi davalar açtı. Ancak kamuoyu önünde, itibarını yok edecek bir davaya ihtiyaç vardı.
O zaman Ayhan Aydan akla geldi.
Askerler önce Menderes’i, kendi tabanını oluşturan müminlerin gözünden düşürmek için “zina” davası açmayı düşündüler.
İstanbul Müftüsü’nden bu konuda fetva istediler.
Müftü Ömer Nasuhi Bilmen, “Zina en büyük günahtır. Cezası, recmdir” (“taşlanarak öldürülmektir”) fetvasını verdi.
Lakin zina suçlaması için eşi Berin Menderes’in şikâyetçi olması gerekiyordu. Böyle bir şikâyet yoktu. Askerler bu kez de Ayhan Aydan’ın ölen bebeğini gündeme getirdiler.
Gayri meşru doğan bu çocuğun doğum sırasında eceliyle ölmediği, Menderes’in azmettirmesiyle Dr. Fahri Atabey tarafından öldürüldüğü iddiasını ortaya attılar.
Hukukçulardan oluşan Yüksek Soruşturma Genel Kurulu 5 yıl önce ölmüş bir bebeğin ölüm nedenini ispatlamanın tıbben imkânsız olduğunu söyleyerek dava açılmasına oybirliğiyle karşı çıktı.
Ama Milli Birlik Komitesi zorlayınca meşhur “Bebek Davası” açıldı.
Davada Menderes ve Dr. Atabey hakkında 5-10 yıl hapis cezası isteniyordu. Kanıt bulmak için 5 yıl önce ölen bebeğin mezarını açtılar, kemikleri çıkarıp muayene ettiler.
Ön soruşturmada Menderes, -basının tabiriyle- “Ayhan Aydan’la metres hayatı yaşadığını ve çocukları olduğunu itiraf etti.”
ASIL TANIK
İş kötüye gidiyordu. Duruşmada 18 tanık dinlendi. Şimdi sıra “asıl tanık”taydı. Onun konuşması Menderes’i ya mahkûm ya beraat ettirecekti.
Ve o, bej döpiyesiyle mahkeme dışında Milliyet’ten, “Bebek davası” haberlerini okuyordu.
Geldi, tanık kürsüsüne geçti ve sessizliğe bürünen salonda şunları söyledi:
“Adnan Menderes’i 1951’de tanıdım. Evli olmasına rağmen büyük bir aşkla sevdim. Bütün emelim ondan bir çocuk sahibi olmaktı. Bunu başaramadım. Hasta bünyem müsaade etmedi. Çocuğum 8 aylık doğdu ve öldü. Hangi vicdansız ana, üzerine titrediği bebeğinin ölmesine razı olabilir?”
Bu soru, duruşmayı bitirdi.
Devrik Başbakan’ın yiğit sevdalısının, kaybettiği sevgilisine ve bebeğine sahip çıkması hem mahkemeyi hem kamuoyunu etkilemişti.
Açılan onca dava içinde Menderes’in beraat ettiği tek dava “Bebek Davası” olacaktı.
SONRA NE OLDU?
Menderes asılınca Ayhan Aydan perişan oldu. Şimdi hem yalnız hem parasızdı.
Başbakan’ın aldığı Kalender’deki evde oturmak kısmet olmamıştı. Gelirlerine el konmuş, hesabı dondurulmuştu.
Adnan Menderes’in hediye ettiği, üzeri “A” ve “M” harfi işli kolye ve bilezikleri Çeşme’deki yazlığına götürmüş, onun dışında kalan bazı mücevherlerle iki Hereke halısını satmış, ayakta kalmaya çalışmıştı.
Bütün bu mücadele sırasında hatıraları için bir servet teklif eden gazeteleri de geri çevirmişti. 1962’de Kiss Me Kate operasıyla sahneye döndü. Ama astım, yakasını bırakmıyordu.
Menderes’in idamından sonra acıların en büyüğünü yaşadığını sanıyordu.
Oysa daha büyüğü vardı:
1963’te 15 yaşındaki oğlu Aydan’ı Londra’da, akıl almaz bir ev kazasında kaybetti.
Haberi aldığında kendini camdan atıp ölmek istedi. Cenazede bilekleri sargılıydı, ayakta zor duruyordu.
Ölen oğlunun babası Hasan Ferit Alnar da vefat edince 1970’lerin sonunda hayatının bütün erkeklerini elinden alan Ankara’dan taşındı.
İzmir’e yerleşti.
1982’de yeniden evlenip yeni bir hayata başlamaya çalıştı. Ancak yeni eşi İzmirli işadamı Sadun Barış da 1995’te 56 yaşında kanserden öldü. Aydan yeniden yalnızlığa gömüldü.
Şimdi 82 yaşında İzmir’de, çoğu acı, azı tatlı anıları ve yakın arkadaşlarıyla yaşıyor.
