Suriye’de krizin başlamasından bugüne kadar üçüncü defa Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi’ne gelen karar tasarısı sonunda kabul edildi. Uzun pazarlıkların ardından varılan anlaşma ile Suriye’nin kimyasal ve biolojik silahlarının imhası ve Cenevre müzakerelerinin devamı yönünde karar alındı.
Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi'nin 5 daimi üyesinin üzerinde anlaşmaya vardığı Suriye karar tasarısı TSİ 03.20 sıralarında oylandı. Oylamaya tüm üye devletler ‘evet’ derken, Suriye karar tasarısının Konsey’in tüm üyeleri tarafından desteklenmesi, bu konuda uluslararası toplumun konuya gösterdiği duyarlılığı ifade ettiği şeklinde yorumlandı.
Konsey’in daimi üyesi olan Fransa, Çin, İngiltere, Rusya ve ABD, önceki gün Suriye karar tasarısı üzerinde anlaştıktan sonra geçici 10 üye ülke ile paylaşmıştı. Şam rejimini bugüne kadar güçlü bir şekilde destekleyen Rusya ile Batılı ülkeler arasında uzun süredir devam eden görüş ayrılığı giderilmiş ancak BM sözleşmesinin 7. maddesi konsunda ise tarafların ortak bir mutabakata varamadığı bildirilmişti.
Taslakta, bu karar metnine uyulmaması, Suriye'de kimyasal silahların izinsiz transferleri ya da bu silahların kullanılması halinde BM Şartı'nın 7. bölümü altında önlemler alınacağı vurgulanıyor. Metinde yer alan bu maddede, Suriye'nin kararlara uymaması durumunda uluslararası askeri güç kullanılmasına yetki verilip verilmeyeceği tartışılıyor. Bazı diplomatlar askeri güç için yeni bir BMGK kararı gerektiğini belirtiyor.
Taslakta her nerede olursa olsun kimyasal silah kullanımının uluslararası barış ve güvenliğe tehdit oluşturduğu belirtilerek, başta 21 Ağustos'taki saldırı olmak üzere Suriye'de kimyasal silah kullanılması en şiddetli biçimde kınanıyor. Suriye'de kimyasal silah kullanımı, geliştirilmesi, üretilmesi, temin edilmesi, stoklanması, doğrudan ya da dolaylı olarak diğer devletlere ya da devlet dışı gruplara transfer edilmesine izin verilmeyeceği kaydedilerek, bunun Suriye'deki tüm tarafları kapsadığı ifade ediliyor.
Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü (OPCW) Yönetim Kurulu'nun aldığı bütün kararlara Suriye'nin uyması istenen taslakta, BM ve OPCW'nin atadığı görevlilerin güvenliklerinin sağlanması ve istenilen her yerde denetim yapabilmeleri için giriş izninin verilmesi talep ediliyor.
Taslakta, OPCW Yönetim Kurulu kararları ile BM Güvenlik Konseyi kararına uyulup uyulmadığının denetlenmesi konusuna da yer verilerek, OPCW'nin düzenli olarak uygulamaları denetleyerek BM Genel Sekreteri aracılığıyla Konsey’e rapor sunması isteniyor.
Saldırıların sorumlularının hesap vermesi konusuna da yer verilen taslakta, Suriye'de kimyasal silah saldırısında sorumluluğu bulunan bireylerin yargılanması gerektiği belirtiliyor. Geçen yıl haziran ayındaki uluslararası toplantıda kabul edilen Cenevre Mutabakatı'na atıf yapılan karar taslağında, mutabakat metninde yer alan siyasi geçiş sürecine destek veriliyor.
Tüm yürütme yetkisini yüklenecek geçiş hükümetinde, karşılıklı rıza ile mevcut hükümet, muhalifler ve diğer gruplardan temsilcilerin bulunabileceği vurgulanıyor. Cenevre Mutabakatı'nın uygulanması için uluslararası konferans düzenlenmesi çağrısı yapılan taslakta, Suriye'deki tüm taraflardan yapıcı bir biçimde sürece dahil olmaları ve Cenevre Mutabakatı'na bağlı olarak istikrar ve uzlaşmanın temin edilmesi isteniyor.
Taslakta, BM üyesi ülkelerden kimyasal, biyolojik ve nükleer silah geliştirme, kullanma ya da sahip olma çabasında olan devlet dışı aktörlere her türlü destekten sakınmaları uyarısı da yapılarak, özellikle Suriye'nin komşularından bunun aksi yöndeki uygulamaları derhal Konsey’i bildirmeleri isteniyor.
KİMYASAL SİLAHLARIN İMHA SÜRECİ 1 EYLÜL’DE BAŞLAYACAK
BM Güvenlik Konseyi’nde Suriye’deki kimyasal silahlarla ilgili karar alınırken, Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü (OPCW) de konuyla ilgili kararı aldı.
OPCW’nin Lahey’de merkezinde 41 ülkenin katılımıyla yapılan Yürütme Konseyi toplantısında, Suriye’deki kimyasal silahların 2014 ortasına kadar imha edilmesini öngören hızlandırılmış program kabul edildi. Buna göre, denetçiler 1 Eylül’de Suriye’deki görevlerine başlayacak. İmha süreciyle ilgili yol haritası ise 15 Kasım’a kadar belirlenecek. Suriye, anlaşmaya resmen 14 Ekim’de taraf olacak fakat Şam yönetiminin talebiyle anlaşmanın uygulanması için bu tarih beklenmeyecek.
OPCW Genel Direktörü Ahmet Üzümcü, Yürütme Konseyi’nin aldığı kararı memnuniyetle karşıladı ve Suriye’deki çalışmalara derhal başlanacağını bildirdi. Üzümcü, “Bu karar, uluslararası toplumun Suriye’de barış için bir araya geldiği mesajını yanlış anlamaya sebep olmayacak şekilde veriyor. Buna, ülkenin kimyasal silahlardan arındırılmasıyla başlanıyor.” dedi.
