ABD Ulusal Güvenlik Kurumu’nun (NSA) eski çalışanı Edward Snowden’ın dünya basınına sızdırdığı belgelerle patlayan dinleme skandalında dün birbiri ardına önemli gelişmeler yaşandı. ABD istihbarat kurumlarının en üst düzey isimleri Kongre’de verdikleri ifadelerde suçlamaları yanıtlarken Beyaz Saray’dan operasyonların sınırlandırılacağı yönünde güçlü işaretler geldi. Diğer yandan ABD adına dinlemeleri yürüten ekibin Türkiye’deki ayaklarının İstanbul ve Ankara’daki diplomatik temsilcilik binalarında olduğunu gösteren bir harita ortaya çıktı.
MERKEL DAHİL 35 LİDER DİNLENMİŞ
Harita ilk olarak Almanya Başbakanı Angela Merkel’in telefonunun 2002 yılından beri dinlendiği haberiyle ortalığı karıştıran Der Spiegel dergisinde yayınlanmıştı. Dergi pazartesi yayınlanan sayısında NSA/CIA ajanlarının dünyanın çeşitli yerlerindeki 80 “Special Collection Service” (SCS) birimiyle aralarında 35 lider de olan milyonlarca kişiyi dinlediğini bildirmişti.
EINSTEIN ANTENLER KULLANILDI
Derginin haberinde bunun için diplomatik temsilciliklerin çatılarındaki özel alanlara yerleştirilen EINSTEIN kod adlı çok güçlü antenler kullanıldığı ifade edilmişti.
Haberde kullanılan haritada dinlemelerin yapıldığı Avrupa dışındaki noktaların isimleri gizlenmişti. Dünya çapındaki ‘hacktivist’lerin katkı yaptığı Cypherpunks blog’unda bu haritanın orijinali yayınlandı. Hacktivist’ler Der Spiegel’in haritanın önce orijinalini sonra sansürlü halini yayınladığını belirtiyor.
ANKARA İSTANBUL VE BERLİN GAYRİ RESMİ DİNLENDİ
13 Ağustos 2010 tarihinden bu yana geçerli olduğu belirtilen haritaya göre, Türkiye’de İstanbul ve Ankara’daki ABD diplomatik temsilciliklerinde SCS birimleri bulunuyor. Haritadaki renk kodlarına bakılırsa İstanbul ve Ankara’dan aktif dinleme yapılmıyor, sadece buralarda konuyla ilgili personel bulunuyor.
Ancak haritada aralarında Berlin de bulunan 72 noktanın daha renk kodu Türkiye’yle aynı. Der Spiegel bunun nedeninin buralardaki dinleme faaliyetlerinin gayrı resmi olarak yürütülmesi olduğunu böylece olayın ortaya çıkması halinde bir kriz yaşanma ihtimalinin azaltıldığını belirtiyor.
OPERASYONLAR GİZLİ DEĞİL
Bununla birlikte ABD istihbarat yetkilileri söz konusu operasyonların iddia edildiği kadar gizli olmadığını savunuyor.
Dün Temsilciler Meclisi İstihbarat Komitesi’nde bir ifade veren NSA Direktörü General Keith Alexander, kurumunun Avrupa ülkelerinde yaşayan milyonlarca kişinin telefonlarını gizlice dinlediği haberlerini “tamamen yalan” olarak nitelendirirken NATO üyesi ülkelerin elindeki kayıtları ABD’yle paylaştığını açıkladı.
Washington Post’a göre, Alexander başka ülkelerin istihbarat örgütlerinin savaş bölgelerindeki ve sınırlarının dışındaki diğer yerlerdeki telefon kayıtlarını toplayıp kendilerine gönderdiğini belirterek Fransa ve İspanya basınındaki haberlerin bu operasyonun yanlış anlaşılması anlamına geldiğini söyledi.
Alexander, “Söz konusu olan bizim Avrupa ülkelerinin vatandaşları hakkında topladığımız istihbarat değil, bizim ve NATO’daki müttefiklerimizin ülkelerimizi korumak ve askeri operasyonları desteklemek için topladığı istihbarattır” dedi.
ABD ulusal istihbarat direktörü James Clapper da Beyaz Saray’ın uzun bir süredir ABD’nin başka ülkelerdeki istihbarat çalışmaları konusunda bilgi sahibi olduğunu söyledi.
ABD İSTİHBARATI METOTLARINI SAVUNUYOR
New York Times, Clapper ifadesinde ABD istihbarat kurumlarının metotlarını savunurken Obama yönetimi içinde bazı bölünmeler olabileceğinin de işaretini verdiğini yazdı.
Habere göre, Clapper ifadesinde NSA’in Ulusal Güvenlik Konseyi’ndeki üst düzey yetkilileri düzenli olarak ülke dışındaki istihbarat çalışmaları konusunda bilgilendirdiğini söyledi. Başkan Obama’ya çalışmalarla ilgili bilgi verilip verilmediği konusunda net bir şey söylemeyen Clapper, bununla birlikte son günlerde ortaya atılan “Obama’nın haberi yoktu” açıklamalarına karşı duran ifadeler kullandı.
Öte yandan Beyaz Saray’dan gelen açıklamalar da New York Times’ın işaret ettiği bölünme ihtimalini destekler nitelikte.
Beyaz Saray Sözcüsü Jay Carney, dün düzenlediği basın toplantısında NSA’in tartışmalı istihbarat faaliyetlerinin sınırlandırılması adına Kongre’de gündeme gelen girişimlerin en azından bir kısmına destek verileceğinin sinyalini verdi.
Guardian’ın haberinde Snowden’ın sızdırdığı belgelerle patlayan skandalın ardından hükümetin içindeki denetimin şimdiden istihbarat toplama faaliyetlerinde kısmi değişikliklere neden olduğu belirtildi. Bu değişiklikler arasında dost ülke liderlerinin dinlenmesi ve Birleşmiş Milletler üzerindeki izleme faaliyetlerinin sınırlandırılmasının yer aldığı tahmin ediliyor.
Carney, çeşitli reform girişimlerini prensipte destekledi ancak Beyaz Saray’ın incelemesi sona erene kadar net başlıklar vermekten kaçınırken, “Genele bakarsak, Başkan bazı reformlar yapmamız gerektiği fikrini destekliyor” dedi.
