İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü (İYTE)’nde araştırma yapan bilimadamları, ekonomik değeri olan bazı tarım ürünlerinin DNA parmak izlerini çıkardı. Özellikle tohum ıslah çalışmalarında ekonomik ve stratejik öneme sahip bu çalışma sayesinde genetik çeşitlilik belirlenecek ve tohum ıslah çalışmalarında yüksek oranda başarı sağlanacak.
İYTE Moleküler Biyoloji Genetik Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sami Doğanlar ve doktora öğrencisi İbrahim Çelik’in çalışmasıyla bir bitkide bulunan iyi ve kötü özellikler belirlenebilecek ve ıslah programlarında kullanabilecek. Prof. Dr. Doğanlar, tarım sektörünün geleceği açısından büyük önem taşıyan bu çalışma çerçevesinde ekonomik değeri olan susam, haşhaş, fındık, üzüm, patlıcan, ıspanak, zeytin, bakla gibi birçok bitkinin genetik kaynaklarının moleküler profillerini çıkardıklarını açıkladı. Türkiye’nin sahip olduğu genetik çeşitliliğin, dünyada tarım üretiminin iyileştirilmesi açsından son derece önemli bir kaynak olduğuna dikkat çeken Doğanlar, “Türkiye, sürdürülebilir tarım yapabilmek ve tohumculuk gıda sektöründe rekabetçi olabilmek için bitki genetik kaynaklarına sahip çıkmak zorunda. Oluşturduğumuz kimlik kartları sayesinde bitkiler, gen düzeyinde analiz ediliyor. Analizler sonucunda insanlığa faydası olan tarımsal özellikleri belirleniyor; kuraklığa, hastalığa dayanıklılık gibi. Bu analizler sayesinde elde edilen bilgiler, ıslah çalışmalarında kullanılmak üzere araştırmacıların kullanımına sunuluyor.” dedi.
‘GEN KAYNAKLARININ KORUNMASI TEK BAŞINA YETERLİ DEĞİL’
Genetik kaynakları korumanın tek başına yeterli olmadığına dikkat çeken doktora öğrencisi Çelik de moleküler olarak karakterize edilmeleri gerektiğini söyledi. Anadolu’nun çeşitli yörelerinden toplanan ürünlere farklı isimler verildiğine, bunun da gen bankası maliyetlerini arttırdığına dikkat çekerek, “Örneğin Tekirdağ’da kurulu bulunan Ulusal Üzüm Koleksiyonu'nda, bin 200 civarında üzüm çeşidi muhafaza ediliyor. Bu çeşitlerin hepsinin koleksiyonda her yıl yetiştirilmesi, bakımı, yıllar süren karakterizasyonu ve muhafaza işlemleri pahalıya mal oluyor. Ayrıca bu kadar çok sayıda üzüm genotipinin ıslah çalışmalarına alınması da biraz zor ama bu koleksiyonun moleküler profillerinin çıkarılmasıyla bu sayı azaltılabilir. Bu durumda, seçilen ve sadece genetik olarak özgün üzüm genotiplerinin ıslah çalışmalarına alınması, kuşkusuz daha pratik bir yöntem olacaktır.” diye konuştu.
