Önceki gün Başbakan Tayyip Erdoğan ile K.Irak Yönetimi Başbakanı Neçirvan Barzani arasında yapılan 3 saatlik görüşmelerden sonra açıklama çıkmayınca yapılan ‘anlaşma sağlanamadı’ yorumları geçersiz. Edindiğimiz bilgiye göre resmi olarak açıklanmasa bile, enerji işbirliğine ilişkin hazırlanan anlaşmalar imzalandı. Buna karşılık Irak merkezi yönetimi ile ABD’nin tepkisi nedeniyle anlaşmaların imzalandığı açıklanmadı. Başka bir deyişle K. Irak’la anlaşma da imzalar da tamam ama açıklama yok. Önümüzdeki dönemde hem Barzani’nin hem de Başbakan Erdoğan ’ın Irak Başbakanı Maliki ile yapması planlanan görüşmelerde, bu anlaşmalar konusunda onay alınmasına çalışılacağı ise aşikâr.
5 SÖZLEŞME İMZALANDI
K.Irak’la bu yılın başlarında yapılan mutabakatlara ilişkin anlaşmalar da imzalandığı halde hemen kamuoyuna açıklanmamış, birkaç ay sonra K. Irak yetkilileri tarafından anlaşmaların imzalandığı söylenmişti. Yine aynı yöntem izleniyor. Enerji Bakanı Taner Yıldız’ın söylediği gibi; bu anlaşmaların çoğu ‘sözleşme’ formatında. Türkiye ’nin bu iş için yeni kurduğu kamu şirketi olan Turkish Energy Company (TEC) yetkilileri tarafından imzalanan anlaşmaya geçen sefer olduğu gibi K. Irak Başbakanı Neçirvan Barzani imza koydu.
ABD’Lİ BANKA YOK
Önceki gün Ankara ’da Başbakan Erdoğan’ın nezaretinde imzalanan anlaşmaların toplamı ise 6 adet. Bunlardan 5’inin sözleşme adı verilen anlaşmalar birinin ise TEC’in tek başına ve diğer ortaklarla birlikte K. Irak’ta yapacağı petrol arama sahalarına ait protokol olduğu belirtiliyor.
İmzalanan 5 adet sözleşme ile K.Irak’tan mevcut boru hattına verilecek petrol, buna ek olarak Türkiye ile K. Irak arasında yapılacak direkt petrol boru hattı, doğalgaz akışının sağlanmasını içeren doğalgaz boru hattına ilişkin sözleşmeler ile K. Irak’tan alınacak petrolün parasının ödenmesi için kurulan mekanizmaya ilişkin sözleşme bulunuyor. Bu arada alınacak petrolün parasının ödenmesi için ABD’li bir bankanın devrede olmayacağı da kesinleşti. Bakan Yıldız’ın da söylediği gibi; K. Irak’tan mevcut boru hattına verilecek petrol ve K.Irak’tan direkt alınacak petrol için Irak merkezi yönetiminin de devrede olacağı bir mekanizma kuruluyor. Hem petrolün alımı hem boru hattıyla gelip depolara girişi, hem de parasının ödenmesi konusunda çok sayıda noktada K.Irak, Irak merkezi yönetimi ve Türkiye’nin içinde doğrudan bulunacağı bir mekanizma kuruluyor ve bu mekanizmanın isteyen uluslararası denetimlere de açık, şeffaf bir mekanizma kurulmasına özel önem verildiği görülüyor. Alınacak enerjinin bedelinin bir kamu bankasına yatırılacağı da sözleşmede yer alıyor.
SAHA SAYISI ARTACAK
Protokolün bir önemi de şimdiye kadar üzerinde anlaşmaya varılan TEC’in K.Irak’ta arama ve üretim yapacağı toplam 12 petrol arama sahasının sayısının arttırılmasını da öngörmesi. Bu sahalardan 6’sının tek başına TEC’in arama yapacağı sahalar, diğerlerinin ise ABD’li petrol devleri Exxon-Mobil ve Chevron ile ortaklaşa. Bu sahalara aslında sadece petrol sahası olarak bakmak mümkün değil. Çünkü daha önce Genel Energy’in de petrol aramak için açtığı sahaların bazılarında ciddi doğalgaz rezervi bulduğunu biliyoruz. Dolayısıyla TEC’in arama yapacağı sahaların petrolün yanı sıra doğalgaz sahaları haline gelmesi de ihtimal dahilinde.
