Ahmet Hacıfazlıoğlu - Hazar Strateji Enstitüsü (HASEN) Ekonomi Uzmanı Cemil Ertem, Türkiye'de ''petrol var, ama yabancılar bize çıkarttırmıyor'' efsanesini hatırlatarak, ''Belki Türkiye'de petrol, doğalgaz vardır, ama biz bunları çıkartacak sermaye, yatırım gücü ve teknolojiye sahip olmadığımız için ticarileştiremedik. Yeni Türkiye Petrol Kanun Tasarısı ile enerji kaynaklarının ekonomiye kazandırılması için son teknolojinin kullanılması amaçlanıyor'' dedi.
Ertem, tasarının, Türkiye'nin bölgede enerji habı ve geçiş merkezi olma hedefiyle örtüşen çok önemli bir adım olduğunu da belirtti.
Yeni Türkiye Petrol Kanunu Tasarısı'nı AA muhabirine değerlendiren Ertem, ''Yasa ilk önce Türkiye'nin mevcut potansiyelini piyasa koşularında hızlı bir şekilde değerlendirmeyi amaçlıyor. Türkiye'nin potansiyel enerji kaynaklarının bulunabileceği arazilerin 18 ayrı bölgede değerlendirilmesi ve kara ile deniz ayrımının yapılması işletme sahalarının ruhsatlanması açısından fayda sağlayacak. Ayrıca ilgili bölgelerdeki yatırım ortamının yatırımcı tarafından bilinmesi de piyasanın düzgün işlemesini sağlayacak bir faktör'' diye konuştu.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığına sağlanan müzayedeye çıkma ve işletme sahalarının yine bakanlık onanıyla müzayededen kaldırılmasının, bürokratik mekanizmayı azaltacağını savunan Ertem, bu durumun ''rüşvet mekanizması'' gibi olası sakıncaları da ortadan kaldıracağını iddia etti.
''İşletme haklarının ilgili bakanlığın nihai inisiyatifinde olması, tasarının en önemli vurgusudur'' diyen Ertem, ilgili bakanlığın ise milli çıkarlar çerçevesinde davranmak durumunda olacağının kaçınılmaz bir gerçeklik olduğunu ifade etti.
-''Piyasa mekanizmasının işletilmesi kamunun çıkarları gereği''-
Tasarının bir diğer önemli ve geçmişe göre ayırt edici yanının ise devletin uzun dönemli çıkarlarını piyasa mekanizması çerçevesinde değerlendirmesi olduğunu söyleyen Ertem, ''Bir önceki kanunda, üretilen petrolde varil ölçü birimi, doğalgazda ise metreküpünden sekizde bir oranında alınan devlet hissesi, kuyu başı fiyatı esas alınarak hesap ediliyordu. Yeni kanunda hampetrolde piyasa fiyatı, doğalgazda ise toptan satış fiyatı esas alınacak. Böylece günümüzde talep, kurlar ve diğer siyasi saiklerle artan enerji fiyatları göz önüne alındığında devletin kaybı bu mekanizmayla önlenmiş olacak'' şeklinde konuştu.
-Doğalgaz üreticisi yerli ve yabancıların Türkiye'deki şubelerine toptan satış lisansı-
Doğalgaz üretimi yapan hak sahibi yerli ve yabancı şirketlerin Türkiye'deki şubelerine toptan satış lisansı verileceğini anımsatan Ertem, ''Bu iki düzenleme enerji piyasalarında üretim ve tüketim alanında var olan tekelci yapıları geriletecek ve daha doğru, nihai olarak tüketici lehine bir piyasa oluşturacağı gibi Türkiye'nin mevcut (potansiyel) kaynak alanlarını dünyada en ileri teknolojiyi kullanarak hızlı ve verimli değerlendirmesini sağlayacaktır'' yorumunu yaptı.
-''Türkiye'de petrol var ama yabancılar çıkarttırmıyor efsanesi''-
Özellikle fosil enerji kaynakların bütün coğrafyalarda olduğunu dile getiren Ertem, şunları kaydetti:
''Ancak önemli olan bunların ekonomik ve küresel rekabet şartlarında yeryüzüne çıkarılması ve ticarileştirilmesidir. 'Türkiye'de petrol var, ama yabancılar bize çıkarttırmıyor' bir memleket efsanesi olarak yıllardır dillerden düşmez, ama bu tersinden doğrudur. Belki Türkiye'de petrol, doğalgaz vardır, ama biz bunları verimli, ekonomik olarak çıkartacak sermaye, yatırım gücü ve bunun sonucundaki teknolojiye sahip olmadığımız için ticarileştiremedik.
Bu kanun tasarısıyla memleket çıkarları da gözetilerek, Türkiye enerji kaynaklarının ekonomiye kazandırılması için dünyada var olan son teknoloji ve sermayenin kullanmayı amaçlanıyor. Bu anlamda yasa tasarısı Türkiye'nin bölgede enerji habı ve geçiş merkezi olma hedefiyle örtüşen çok önemli bir adımdır.''
