Dr. Rıza Nur, Osmanlı son dönem ve Cumhuriyet tarihimizin en ilginç kişiliklerinden biridir…

Adını meşhur eden hacimli hatıraları, Kemalizm düşmanlarının adeta baş ucu kitabı olmuştur.

Artık Klasik ve primitif olduğu kabul edilen düşmanımın düşmanı benim dostumdur yaklaşımı, Maalesef, bugün İslam adına hareket eden veya etmeye çalışan veya ettiğini zanneden bazı siyasi gruplar tarafından halen vazgeçilmez taktik olarak kullanılmaktadır.

Halbuki, bu iptidai yaklaşımdan kurtulsalar, meseleler hakkında daha objektif ve geniş çerçeveden yorumlar getirebilecekler ve biraz da olsa fikir planında derinliğe inip, realist politikalara yönelebileceklerdir ama nafile…

Kemalizm karşısında Rıza Nur’u bayrak yapan İslami gruplar, ya Rıza Nur’un Gazi Paşa’dan daha seküler Milliyetçi olduğunu bilmiyorlar veya bu hakikati dile getirmeyerek gizleyerek çok ikiyüzlü bir yaklaşım sergiliyorlar…

1 Kasım 1922 tarihinde kaldırılan Saltanatın, bir hafta evvel Rıza Nur ve arkadaşlarının verdiği önerge sonucu kaldırıldığını bilmeyecek kadar da saflar…

Dr. Rıza Nur, 1879 yılında Sinop’ta doğdu. Temel Eğitimini anti-siyonist Musevi okulu Alliance Israelit Universalle’da tamamladıktan sonra Askeri Tıp okudu. Hemen söyleyeyim, Rıza Nur’un uzmanlık alanı sünnettir.

Osmanlı Devletinin son devrinde hemen hemen her Askeri Rüşdiyeli, Tıbbiyeli ve Mülkiyeli gibi İTC’nin fikirlerinden etkilenen Rıza Nur, 1907 yılında resmen İTC’ye girdi ve II. Meşrutiyetin ardından Sinop Mebusu olarak Osmanlı Mebusan Meclisine girdi.

Ancak başını Enver Paşa’nın çektiği subay kadrosunun siyasetin içinde olmasından, İTC’nin Siyonist Politikalarından ve Germenizm yani Almancılık tavrından rahatsız olarak İTC’den ayrılarak, fikri altyapısı Prens Sabahaddin Bey tarafından oluşturulan Hürriyet ve İtilaf Fırkasına geçti. HİF, İngilizlere yakındı.

Alman-İngiliz rekabetinin bir sonucu olan 23 Ocak 1913 tarihinde gerçekleşen Babıali Baskınından sonra ülkeyi terk eden Rıza Nur, mütareke döneminde yurda döndü.

II. Devre HİF çalışmalarına katılmayan Rıza Nur, kısa bir süre sonra Anadolu’ya geçerek Milli Mücadeleye katıldı.
Milli Mücadele sırasında Sinop milletvekili olarak TBMM’de yer aldı.

1 Kasım 1922 tarihinde Saltanat, Rıza Nur ve arkadaşlarının verdiği önerge üzerine kaldırıldı. Saltanatın kaldırılmasına TBMM’de red oyu veren iki isim 1926’da idam edilen Rıza Nur ve muhalif ikinci gruptan Miralay Selahaddin Bey idi.

Saltanat kaldırılırken Bakanlar Kurulu Başkanı, yani Başbakan Rauf Orbay idi. Saltanat ile Hilafeti birbirinden ayırıp Saltanatı kaldırma fikrini Gazi Paşa’ya veren isim de Ahmet Tevfik (Okday) Paşa idi. (Nutuk, sayfa 334).

Ardından Rıza Nur, Lozan görüşmelerine Baş Murahhas olarak katıldı. Lozan Antlaşmasında imzası bulunan üç isim, İsmet İnönü, Rıza Nur ve Hasan Saka'dır...

Cumhuriyetin ilanından kısa bir süre evvel, 23 Nisan 1923 tarihinde, tamamına yakını Gazi Paşa’nın seçtiği isimlerden oluşan ve muhalif ikinci grubu dışarıda bırakan mebus seçimleri yapılmasına karar verildi. Rıza Nur, ikinci mecliste yeniden Sinop Mebusu olarak TBMM’de yer aldı.

İkinci Meclis, Cumhuriyetin ilanını, Lozan’ın kabulünü ve Hilafetin kaldırılmasını onayladı. Bütün bu kararlarda Rıza Nur’un “kabul” oyu kullandığını belirtmem gerek...

Şeyh Said isyanı üzerine istifa eden Ali Fethi Okyar Hükümetinden sonra I.İnönü Hükümeti kurulurken Milli Eğitim Bakanı olmak isteyen ancak bu emeline nail olamayan Rıza Nur, Gazi Paşa ve İsmet Paşa ile arası açıldı…

Bu tarihten itibaren muhalif safta yer alan Rıza Nur, 1926 Gazi Paşa suikastı davasından sonra memleketi terk etti ve Fransa’ya yerleşti.

Avrupa’da iken çok tartışmalı Anılarını “Hayat ve Hatıratım” adıyla yazdı ve 1960 yılından sonra yayınlanması kaydıyla British Museum’a bıraktı.

Gazi Paşa’nın vefatının ardından yurda dönen Rıza Nur, bu dönemde Seküler-Ateist Türkçülüğün fikir babası Nihal Atsız ile tanıştı ve onu manevi evladı ilan etti. (İlginç, Türkçü Nihal Atsız’ın oğlu Yağmur Atsız, Komünist oldu. Bu acıya dayanamayan babası kör olmuştu. Nihal Atsız’ın ikinci büyük acısı, herhalde 1969 yılında CKMP kongresinde parti yönetimini Alpaslan Türkeş ve arkadaşlarına kaptırması ve ardından partiden uzaklaştırılmasıydı…)

Dr Rıza Nur, 1942 yılında İstanbul’da vefat etti…

Rıza Nur’un hatıratı, 1968 yılında Altındağ yayıncılık tarafından yayımlandı. Hayali Altındağ yayıncılığın sahibi Tarihçi yazar Kadir Mısıroğlu idi. Ancak Gazi Paşa’ya ve İsmet Paşa’ya ağır hakaretlerinden dolayı toplatıldı.

Yıllar sonra 1992 yılında yeniden yayınlanan ve toplatılan eser, gelişen internet ortamıyla birlikte, hızla yayıldı…

Ve… Dr. Rıza Nur’un Endogomik bağları…

Rıza Nur, aslında çok hakaret ettiği Gazi Paşa ve İsmet Paşa ile akrabaydı:

Anılarında Kokainman diye bahsettiği Rıza Nur’un eşi İffet Hanım, Şükrü Paşa’nın kızıydı. Şükrü Paşa, Süreyya İlmen Paşa’nın kardeşiydi.

Süreyya Paşa, meşhur Kadıköy Süreyya Sineması, Süreyya Plajı, Süreyya Paşa Devlet Hastanesini kuran isim… Süreyya Sinemasının ilk müdürü de Nazım Hikmet’in babası Mehmet Hikmet Bey idi(1926).

Süreyya İlmen’in oğlu Hayri İlmen, Gazi Paşa’nın Baldızı (Latife Hanım’ın kız kardeşi) Vecihe Hanım ile evliydi… Yani Rıza Nur’un eşi İffet Hanım’in kuzeni Hayri İlmen, Gazi Paşa ile bacanak’tı…

Dahası da var: Hayri İlmen’in biraderi Atıf İlmen de, Ömer Fevzi Mardin’in kız kardeşi Fatma Aliye Mardin ile evliydi…
Hayri İlmen-Vecihe Uşakizade çiftinin oğlu Erdem İlmen ise Mutlu Temelli ile evlendi… Mutlu Hanım, İsmet İnönü’nün kardeşi Hasan Rıza Temelli’nin kızıydı… Yani Hayri İlmen ile İsmet Paşa’nın kardeşi Hasan Rıza Temelli dünür olmuştu…
Erdem İlmen-Mutlu Temelli çiftinin kızları Birgül İlmen de Ömer Aral ile evlendi… Ömer Aral, 6. Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk’ün eşi Emel (Cimcoz) korutürk’ün yeğeniydi…

Diğer cumhurbaşkanlarını da akraba yapmadan yazımı bitiriyorum…

Selam ve Dua ile…