İzmir Yangını Üzerine Önemli Bir Kitap

Evet sevgili dostlar, çağımızda maalesef ilime ve doğru bilgiye pek önem verilmese de, bu uğurda çalışan ve ilmin ışığında ilerleyen değerli Hocalarımızda var elbet. Bu değerli Hocalarımızdan birisi de sevgili Mevlüt Kaya’dır.

1922 İzmir Yangını, batı literatüründe "Büyük İzmir Yangını" olarak geçen ve günümüzde halen tartışılan, siyasi yönleri olduğu iddia edilen bir olaydır. Özellikle Yunanistan üzerinden yangının kasti olarak Türkler tarafından çıkarıldığı yıllardır iddia edilmektedir. Bu iddiayı dillendiren ve yine bu iddiayı eleştiren pek çok çalışma yapıldıysa da belgelerle birlikte ele alan, çok farklı yönlerine dikkat çeken bir çalışma ‘’1922 İzmir Yangını ve Yapı Bunalımı’’ adlı ayrıntılı bir kitap Mevlüt Kaya tarafından ortaya konulmuştur. Sevgili Mevlüt Hocamız, üçüncü kitabı olan bu eserinde: Milli Mücadele’nin ardından 13 Eylül 1922’de başlayan Büyük İzmir Yangını sonrasında İzmir’de her anlamda yaşanan bunalımları ele alıyor.

13 Eylül 1922’de başlayan İzmir Büyük Yangını tarihin en spekülatif olaylarından birisidir. Büyük Yangın, sadece tarihi bir olay değil aynı zamanda Türkiye’ye karşı yürütülen bir politik kampanyadır. Yangından kimin ya da kimlerin sorumlu olduğu konusunda çeşitli iddialar olsa da Fransız arşiv belgeleri bize açıkça İzmir’de yaşayan Türklerin kendi şehirlerini yakmadıklarını gösteriyor. Konu üzerinde gerek Fransız konsolosluk raporları gerekse diğer birinci el kaynaklar, yangının sorumlularının Ermeniler olduğunu açıklamaktadır. Ayrıca İzmir Körfezi’ndeki Fransız savaş gemilerinin kumandanı Amiral Dumesnil’in raporları İzmir Yangını hakkındaki en önemli belgelerden biridir.

13 Eylül 1922’de başlayan ve yaklaşık beş gün süren, İzmir kentinin üçte ikisini yok eden İzmir yangını üzerine spekülasyonlar gün geçtikçe artmaktadır. Yangın üzerinden uluslar arası alanda çıkar mücadelesi yapan bazı çevreler, İzmir yangınını kamuoyunun gündeminde tutmaya çalışarak kendi tezlerinin haklılığını tarihsel gerçekleri çarpıtarak kanıtlama yoluna gitmektedirler. Bunlar içerisinde özellikle diaspora Ermenilerinin tarih dışı yöntemlerle ortaya koymuş oldukları “İzmir‟i 9 Eylül 1922‟de kente giren Türk ordusu yaktı!” iddiası bilimsel olarak çürütülmüş olsa da bazı maksatlı çevreler tarafından sürekli gündemde tutulmaktadır. Yangınla ilgili olarak özellikle 1922 yılının Batı basını; başta İngiliz, Amerikan, İtalyan ve Fransız basını olmak üzere yangının sorumluluğunun Türklere yüklenemeyeceğini açık bir dille o dönem ifade etmişlerdir. Yine yangına ilişkin olarak sigorta kumpanyalarının resmi
İtfaiye şefi Paul Greskoviç’in ayrıntılı raporu yangının, Ermeni mahallesinde öncelikli olarak çıktığı ve Ermenilerin yangını provoke ettikleri şeklindedir. Mevlüt Kaya’da bu eserinde bütün yaşanan bu gelişmeleri belgeler ile açıklamış ve ortaya koymuştur. Ayrıca hocamız resmi arşiv belgeleri, gezi notları, dönemin TBMM’sinde görüşülen mevzular ve alınan kararlar, döneme ilişkin hatıralar, mahalli ve Ulusal gazeteler, mecmualar, fotoğraflar, notlar, makaleler ve döneme ait birçok raporlardan faydalanarak çok güzel bir kaynak kitaba imza atmıştır. Değerli hocamız uzun bir çalışma ve arşiv belgesi kaynak taraması vs. yaparak Tarihin çarpıtılmasını önlemiş ve Tarihçilik adına önemli bir esere imza atmıştır. Mevlüt Hoca’nın ayrıca Giresun'da Çepnilik kültürü ve tarihi üzerinde araştırmaları yayınlandı halen de çalışmaları sürmektedir. Başka araştırmacılardan da desteklerini eksik etmeyen ve genç araştırmacıları araştırma yapmaya teşvik eden aktif bir hocadır. Sadece teşvik etmez metotla alakalı bildiği her şeyi anlatır, öneriler belirtir. Sabırla anlatır. Öğrencileriyle ve genç meslektaşlarıyla güzel bir diyaloğu vardır, pek sevilir. Bizde Mevlüt Kaya’ya can-ı gönülden ilim yolunda ilerleyerek gerçek Tarihi insanlara bu güzel eserler ile ilettiği için teşekkür ediyoruz. Son olarak yazımı her zaman olduğu gibi gelenekselleşen son söz ile bitiriyorum…

Ve son söz: ‘’ Devler gibi eserler bırakmak için, karıncalar gibi çalışmak lazım’’
.