Adı büyük sanı büyük Osman Paşa,
Askerinle binler yaşa.
Askerleriyle de, mensubu olduğu yüce Türk milletiyle de sonsuza kadar yaşayacaktır. Tuna kahramanı Gazi Osman Paşa 1832 yılında Tokat’ta dünyaya gelmiştir. Asıl adı Osman Nuri’dir. Babası, İstanbul kereste gümrüğünde katiplik yapan Mehmed Efendi’dir. Annesi ise Şakire Hatun’dur.1840 yılında babasının görevi nedeniyle İstanbul’a taşınmışlardır. 1844 yılında ise Beşiktaş Askeri Rüştiye okuluna başlamıştır.
Ailenin tek erkek çocuğu olan Osman Nuri, sırasıyla Askeri Rüştiye, Askeri İdadi ve Mekteb-i Harbiyye okullarını bitirmiştir. Yıl 1853 Harbiye'de okulunu üçüncülük ile bitirerek, Erkanı harbiyeye kaydolmuş,ancak Kırım savaşı çıkması nedeniyle okulunu ertelemek zorunda kalmış , cepheye savaşmaya gitmiştir. Kırım harbinde 21 mart 1855 de gösterdiği kahramanlık ve yararlılıklarından dolayı,rütbesi mülazim evveliğe/Üsteğmenliğe terfi edilmiştir..
Çeşitli görevlerde bulunan Gazi Osman Paşa, 1859 yılında Osmanlı Devleti'nin nüfus sayımı ile kadastro usulünde haritasının çizilmesinin kararlaştırılması ve bu arada Bursa ilinden başlanması üzerine bu göreve askeri temsilci olarak tayin edilmiştir.. 1866'da Girit'te baş gösteren Rum isyanı dolayısıyla buraya yollanmıştır. 8 eylül 1855 Sivastopol savaşında Osmanlı Devleti galip gelmiş ve Osman Paşa 1857 yılında yüzbaşı rütbesi ile İstanbul'a dönerek Harp Akademisine devam etmiştir.
1856 yılında Binbaşı rütbesi verilmiştir. Suriye'de çetelerin ayaklanması üzerine ,taburu ile birlikte buraya sevk edilmiştir. Osman Paşa Cebeli Lübnan isyanlarını Suriye'de başarılı bir şekilde bastırmasının hemen ardından Girit'te isyan çıkması nedeniyle, 1866 yılında bu isyanları bastırmak için Girit adasına tayin olmuştur , 40 000 askerle Girit isyanını da başarılı bir şekilde bastırmasından dolayı, Albaylığa terfi etmiştir. 1868 yılında Yemen'de isyan çıkması sebebiyle,Osman Paşa Yemene tayin edilmiş ve burada gösterdiği yararlılık sebebiyle Mirlivalik/Tuğgeneralliğe yükseltilmiştir.
1871 yılında Yemen'de hava koşullarına uyum sağlayamayarak ve hastalanmıştır , dinlenmesi için İstanbul'a çağrılmıştır. Birçok askeri başarı elde etmiş olan Gazi Osman Paşa, asıl şöhretini Sırp prensi Milan'ın 2 Temmuz 1876'da Osmanlı Devletine savaş ilan etmesi esnasında, Rus generallerinin kumanda ettiği Sırp ordusunu bozguna uğratması ile elde etmiştir.. 1877-78 Osmanlı Rus savaşları sırasında Plevne'yi başarı ile savunmuş ve bu savaş sonunda kendisine "gazilik" ünvanı verilmiştir.
Osman Paşa 1873 yılına kadar İstanbul'da görev yapmış ve rütbesi Tümgeneralliğe yükseltilmiştir. Aynı yıl Manastır ve Yeni Pazarda görevlerde bulunmuştur. 1875 yılına kadar İstanbul İşkodra Bosna ve Erzurumda muhtelif görevlerde bulunmuş , balkanlardaki kargaşayı önlemek için buraya tayin edilmiştir. 1875 yılında Osman Paşa Nişe tayin edilerek, yeni görev üstlenmiştir.
27 haziran 1876 yılında Sırbista'nın, Osmanlı Devletine ültimatom vermesi sebebiyle , Osman Paşa Vidin komutanlığına getirilmiştir. Sırbistan ,Osmanlı ordusunun sınırdan çekilmesini talep etmiş , Osmanlı devleti bu ültimatomu kabul etmedi ve 2 Temmuz 1876 yılında Sırbistan ,Osmanlı Devletine harb ilan etmiştir. Osmanlı Devleti Vidin kumandanı Osman Paşa'ya ,Sırbistan'a saldırması için gerekli emri vermiş, Osman Paşa ordusuyla birlikte ,Sırbistan'ın Adliye ve Zayçar kasabalarını ele geçirmiş ve Sırp ordusu perişan bir vaziyette çekilmek zorunda kalmıştır.
Osman Paşa'nın hedefi Belgrad’ı almaktı,ancak Ser Askerden izin verilmedi,zira şartlar uygun değildi. Bu başarısından dolayı Osman Paşa’ nın rütbesi yükseltildi. Rusların baskısı sonucu, Sırbistan ile geçici mütareke anlaşması imzalandı. Askeri şahsiyeti yanında siyasi faaliyetlerde de bulunmuştur. İstanbul'daki dini grupların birleşmesini sağlamıştır.
Sarayda bulunduğu süre içinde dış politika konularında Sultan İkinci Abdülhamid'i etkilemeye çalışmıştır. Gazi Osman Paşa, 4-5 Nisan 1900 yılında, Cuma günü vefat etmiş ve Fatih Sultan Mehmed türbesi yanına gömülmüştür. Osman Paşa tüm hayatı boyunca Devletine ve Padişah'ına sadık,Allah'a inancı tam olan bir Müslüman olarak şerefle hayatını sürdürmüştür.
Gazi Osman Paşa, iyi derecede Arapça, biraz da Farsça ve Fransızca bilmektedir. Ferik Neşet Paşa'nın kız kardeşi Zatıgül Hanımla evlenmiştir. Sultan İkinci Abdülhamid kendisini çok takdir ettiği için iki kızını, Gazi Osman Paşa'nın iki oğlu ile evlendirmiştir. Nur içinde yat tarihe adını altın harflerle yazdıran adı büyük sanı büyük komutan. Bu milletin senin gibi kahramanlara çok ama çok ihtiyacı var.
Plevne Marşı
Tuna nehri akmam diyor
Etrafımı yıkmam diyor
Şanı büyük Osman Paşa
Plevne'den çıkmam diyor.

Düşman Tuna'yı atladı
Karakolları yokladı
Osman Paşa'nın kolunda
Beş bin top birden patladı.

Kılıcımı vurdum taşa
Taş yarıldı baştan başa
Namı büyük Osman Paşa.
Askerinle binler yaşa.