ABD’nin Ankara Büyükelçiliğinin Twitter üzerinden, Türk-Amerikan ilişkilerinin köklülüğüne gönderme yapmak için dönemin başbakanı Nihat Erim'in fotoğrafını paylaşması tartışmalara neden oldu. Erim'in askeri muhtıra sonucu ve vesayet döneminde görev yapması ile suikast sonucu hayatını kaybetmiş olması, kamuoyunda rahatsızlığa neden oldu.
ABD’nin Ankara Büyükelçiliğinin, 1980'de bir terör örgütü tarafından öldürülen eski başbakanlardan Nihat Erim’in ABD ziyaretine ilişkin bir fotoğrafı #TürkAmerikanDostluğu etiketiyle paylaşmasıyla başlayan tartışmalar sürüyor.
Elçiliğin, paylaştığı fotoğrafta, 1971-1972 yılları arasında başbakanlık görevinde bulunan Nihat Erim’in Beyaz Saray ziyareti görülüyor. Erim'i, dönemin ABD Başkanı Richard Nixon, Beyaz Saray’ın arka bahçesinde, az sayıda hükümet başkanına uygulanan en üst düzey protokol töreniyle karşılamıştı.
Ancak, seçilen fotoğraf, Türkiye kamuoyunda özellikle sosyal medyada yoğun tepkileri beraberinde getirdi.
Erim'in suikastle hayatını kaybetmiş olmasından yola çıkan tepkiler, fotoğrafla "üstü kapalı mesaj verildiği" eleştirisine odaklanıyor.
Konuyla ilgili sorulara Başbakan Binali Yıldırım da "(ABD Büyükelçisinin) Nereden aklına gelmiş giderayak, sormak lazım kendisine. Ben de bir alaka kuramadım da hangi mesajı verdiğine ilişkin." karşılığını vermişti. Bir gazetecinin, "paylaşımın altında bir mesaj olmadığı"na ilişkin açıklama yapıldığını söylemesi üzerine Yıldırım, "Yoksa, o zaman zevzeklik yapmış." ifadesini kullanmıştı.
ABD Büyükelçiliği'nden açıklama
Tepkiler üzerine ABD Büyükelçiliğinden bir yetkili, AA'ya yaptığı açıklamada şunları kaydetti:
"Arşivlerimizde bulunan bu fotoğraflar, ABD ile Türkiye arasındaki çok boyutlu, köklü ve tarihi ilişkileri gözler önüne sermektedir. Bu nedenle, söz konusu fotoğrafları bir süre önce #tbt etiketi ile paylaşmaya başladık. Kampanyanın ilk haftalarında da son derece olumlu geri dönüşler aldık. Dolayısıyla, dünkü paylaşıma ilişkin olarak da herhangi başka bir niyet ya da vurgulanmak istenen başka bir husus bulunmamaktadır. Öte yandan, arşivlerde yer alan fotoğrafların yayınlanmasının arkasında gizli bir anlam bulmaya çalışanların amaçlarının sorgulanması gerekmektedir."
ABD’nin Ankara Büyükelçiliği, Twitter hesabında, perşembe günleri #tbt (Throwback Thursday) etiketiyle geçmişe ait fotoğraflar yayınlıyor. Elçilik, 1 Aralık 2016’dan itibaren paylaşımlarında #TürkAmerikanDostluğu etiketini de kullanarak Türk ve Amerikan yetkililerin etkinliklerine dair paylaşımda bulunuyor. Söz konusu etiketlerle Büyükelçiliğin toplam 6 paylaşımı bulunuyor. Bunlar, dönemin ABD Başkanı Dwight Eisenhower’ın 1959’daki Türkiye ziyareti, dönemin Cumhurbaşkanı İsmet İnönü’nün 1943 yılında Kahire Konferansı sırasında Başkan Franklin Roosevelt ile konuşması, dönemin Cumhurbaşkanı Celal Bayar’ın 1954’de ABD Kongresindeki hitabı ve ABD’nin Başkan Yardımcısı Lyndon Johnson’ın 1962 yılında Türk ve Amerikan bayraklarının sunumu sıralarında çekilmiş fotoğraflarından oluşuyor.
Askeri müdahaleyle gelen "liderlik"
Türkiye kamuoyundaki tepkiler, Nihat Erim'in siyasi kariyerindeki detayları da yeniden gündeme taşıdı.
CHP’nin yayın organı olan Ulus Gazetesi’nde başyazarlık yapan Erim, 1946 seçimleri öncesinde muhalefete karşı sert eleştirileriyle ön plana çıktı.
Erim'in, “Gerekirse demokrasilerin üstüne şal örtülmeli” ifadesi, siyasi literatürde unutulmayan sözler arasına geçti.
1946 seçimlerinde CHP’den milletvekili seçilerek TBMM’ye giren Erim, ara verdiği siyasete 27 Mayıs 1960 ihtilalinden sonra yeniden ilgi duymaya başladı.
Nihat Erim, 1961 seçimleriyle parlamentoya döndü.
Süleyman Demirel başkanlığındaki hükümetin, ordunun 12 Mart 1971'de verdiği muhtırayla ayrılmasının ardından sahneye çıktı.
CHP'den ayrılan Erim, "partilerüstü isim" olarak yansıtılarak, askeri vesayet kuran güçler tarafından başbakanlık görevine getirildi.
Erim hükümeti, İstanbul ve Ankara’nın da aralarında bulunduğu birçok ilde sıkıyönetim ilan ederek özgürlükleri askıya aldı.
Deniz Gezmiş, Hüseyin İnan ve Yusuf Aslan'ın da aralarında bulunduğu birçok ismin idam edilmesiyle sonuçlanan süreci de yönetti.
Askeri vesayetle "güçlenen Türk-Amerikan ilişkileri"
Nihat Erim, 1971'de çok partili siyasi yaşama müdahale eden ordunun muhtıra vermesinden tam bir yıl sonra, Beyaz Saray'da en özel muameleyle ağırlandı.
Dönemin Başkanı Nixon, sadece çok yakın müttefiklerine uyguladığı en üst düzey devlet törenini, Erim için düzenledi.
Erim, 19 Temmuz 1980’de terör örgütü Dev-Sol militanları tarafından öldürüldü.
