Yargıtay kontenjanından HSYK'ya seçilen yeni üyelerin netleşmesinin ardından bu defa gözler yarın yapılacak Danıştay'daki seçime çevrildi. Danıştay kontenjanından HSYK üyeliği 2 asıl ve 2 kişi yedek üyenin belirleneceği seçimde7 aday olacak.
Seçim, Danıştay üyeleri Taci Bayhan, Ziya Özcan, Emin Sınmaz, Gürsel Mekik, Şaban Işık, Hasan Turgut ve Mustafa Gökçek arasında geçecek. HSYK seçimlerinin en önemli ayağı ise yaklaşık 12 bin hakim ve savcının, 10 HSYK üyesini belirleyeceği 12 Ekim'deki yarış olacak.
HÜKÜMET EN AZ 5 ÜYE HEDEFLİYOR
HSYK için en kritik seçim ise 12 Ekim’de gerçekleşecek. Kurula 10 üye seçecek olan hakim ve savcıların tercihi hükümet açısından belirleyici olacak. Seçimlere Yargıda Birlik Platformu listesi olarak giren hükümet toplantı yeter sayısı için daha fazla olsa da karar eşiğini aşmak için en az 5 üye seçtirmek zorunda. HSYK’da toplantı yeter sayısı olan 15’i bulamasa da karar yeter sayısı olan 12’yi bulmuş olacak.
PEKİ HSYK NEDİR GÖREV DAĞILIMI NASILDIR?
Geniş tabanlı temsil esasına dayalı olarak üye sayısı 7 den 22 ye çıkarılmış, Genel Kurul ve üç daire şeklinde çalışması benimsenmiş, Kendi sekreteryasına kavuşturulmuş, Meslekten çıkarma kararlarına karşı yargı yolu açılmıştır. Hâkim ve savcıların denetlenmesinden sorumlu Teftiş Kurulu, HSYK’ya bağlanmıştır.
6087 sayılı Yasaya göre HSYK, Genel Kurul ve üç daire halinde çalışmaktadır. HSYK’da, Genel Sekreterlik ve Teftiş Kurulu olmak üzere iki hizmet birimi bulunmaktadır. Kurulun sekreterya hizmetleri Genel Sekreterlik tarafından yerine getirilmektedir. Teftiş Kurulu ise Üçüncü Daire Başkanının gözetiminde Kurul adına görev yapmaktadır. Genel Sekreterlik ve Teftiş Kurulu bürolar şeklinde teşkilatlanmıştır.
HSYK Genel Kurulu 22 üyeden oluşmaktadır. Kurulun Başkanı Adalet Bakanı olup, Müsteşar Kurulun tabii üyesidir.
Kurulun diğer üyeleri ise; ilk derece adli yargı hâkim ve savcılarının kendi aralarından seçtikleri yedi, ilk derece idari yargı hâkim ve savcılarının kendi aralarından seçtikleri üç, Yargıtay Genel Kurulunun kendi üyeleri arasından seçtiği üç, Danıştay Genel Kurulunun kendi üyeleri arasından seçtiği iki, Türkiye Adalet Akademisi Genel Kurulunun kendi üyeleri arasından seçtiği bir ve Cumhurbaşkanının hukukçu öğretim üyeleri ve avukatlar arasından seçtiği dört üyeden oluşmaktadır.
Genel Kurulun Görevleri şunlardır:
HSYK Başkanvekilini ve daire başkanlarını seçmek. Üyelerin hangi dairede asıl ve tamamlayıcı üye olarak görev yapacağına, seçimle karar vermek. Dairelerin kararlarına karşı yapılan itirazları inceleyip karara bağlamak. Daireler arasında çıkan görev ve işbölümü uyuşmazlıklarını kesin olarak karara bağlamak. Kurulun görevine giren, fakat Genel Kurul veya dairelerin görevleri arasında gösterilmeyen konularda karar merciini belirlemek. Dairelerden birine gelen ve olağan çalışmalar ile karşılanamayacak oranda artan işlerden bir kısmını diğer bir daireye vermek. Kurul üyeleri hakkındaki suç soruşturması ile disiplin soruşturma ve kovuşturma işlemlerini yürütmek ve bu konuda gerekli kararları vermek. Bakanlığın, bir mahkemenin kaldırılması veya yargı çevresinin değiştirilmesi konusundaki tekliflerini karara bağlamak. Yargıtay ve Danıştay’a üye seçmek. Genel Sekreterin atanması için Başkana üç aday teklif etmek. Teftiş Kurulu Başkanını, Teftiş Kurulu başkan yardımcılarını, genel sekreter yardımcılarını, Kurul başmüfettişlerini, Kurul müfettişlerini ve Kurulda geçici veya sürekli olarak görev yapacak tetkik hâkimlerini atamak. Kurulun görev alanına ilişkin yönetmelik çıkarmak ve genelge düzenlemek. Kurulun stratejik plânını onaylamak ve uygulamasını takip etmek. Görev alanını ilgilendiren kanun, tüzük ve yönetmelik taslakları hakkında görüş bildirmek.
Birinci Daire
Adalet Bakanlığı Müsteşarı, Yargıtay’dan seçilen bir, adlî yargı hâkim ve savcıları arasından seçilen üç, idarî yargı hâkim ve savcıları arasından seçilen bir ve Cumhurbaşkanınca seçilen bir asıl üyeden oluşmaktadır.
Birinci Dairenin görevleri şunlardır;
Hâkim ve savcılarla ilgili olarak; atama ve nakletme, geçici yetki verme, kadro dağıtma, müstemir yetkileri düzenleme, yıllık ve mazeret izinleri dışında her türlü izin verme işlemlerini yapmak. Meslek içi eğitim programlarına katılmaya ilişkin izin verme işlemlerini yapmak. Meslek öncesi eğitimde staj mahkemelerini belirlemek
İkinci Daire
Yargıtay ve Danıştay’dan seçilen birer, adlî yargı hâkim ve savcıları arasından seçilen iki, idarî yargı hâkim ve savcıları arasından seçilen bir ve Cumhurbaşkanınca seçilen iki asıl üyeden oluşmaktadır.
İkinci Dairenin görevleri şunlardır;
Hâkim ve savcıların; Her türlü yükselme ve birinci sınıfa ayırma işlemlerini yapmak. Görevlerinden dolayı veya görevleri sırasındaki suç soruşturması ile disiplin soruşturma ve kovuşturması sonucu hakkında karar vermek. Disiplin veya suç soruşturma ve kovuşturması nedeniyle geçici yetkiyle yer değiştirmesine veya görevden uzaklaştırılmasına karar vermek. Meslekte kalmaları uygun görülmeyenler hakkında karar vermek. Diğer kurumların geçici görevlendirme ve nakil taleplerine ilişkin izin işlemlerini yürütmek.
Üçüncü Daire
Yargıtay ve Danıştay’dan seçilen birer, Türkiye Adalet Akademisi Genel Kurulunca seçilen bir, adlî yargı hâkim ve savcıları arasından seçilen iki, idarî yargı hâkim ve savcıları arasından seçilen bir ve Cumhurbaşkanınca seçilen bir asıl üyeden oluşmaktadır.
Üçüncü Dairenin görevleri şunlardır;
Hâkim ve savcı adaylarını mesleğe kabul etmek. Hâkim ve savcıların görevlerini; kanun, tüzük, yönetmelik ve genelgelere uygun olarak yapıp yapmadıklarına ilişkin denetleme işlemlerini Teftiş Kuruluna yaptırmak. Hâkim ve savcılar hakkındaki ihbar ve şikâyetleri inceleyip gereğini yapmak. Hâkim ve savcıların görevlerinden dolayı veya görevleri sırasında suç işleyip işlemediklerini, hâl ve eylemlerinin sıfat ve görevleri icaplarına uyup uymadığını Teftiş Kurulu eliyle araştırmak ve gerektiğinde haklarında inceleme ve soruşturma işlemleri için Başkana teklifte bulunmak. Hâkimlik ve savcılık görevine tekrar atanma ile diğer hizmetlerden mesleğe atanma talepleri hakkında karar vermek. Meslekten çekilme, çekilmiş sayılma ve görevin sona ermesi hakkında karar vermek. İlgili kanunlarda verilen görevlerin yerine getirilmesi bakımından en yakın ağır ceza, bölge adliye ve bölge idare mahkemesini belirlemek.
Genel Sekreterlik
Genel Sekreterlik, Kurulun idarî ve malî işleri ile sekreterya hizmetlerini yerine getirmek amacıyla kurulmuştur. Genel Sekreterlik; Genel Sekreter, dört genel sekreter yardımcısı ile yeteri kadar tetkik hâkimi ve bürolardan oluşur.
Genel Sekreter, birinci sınıf hâkim ve savcılardan Genel Kurulun teklif ettiği üç aday arasından Başkan tarafından seçilir. Genel sekreter yardımcıları ise birinci sınıfa ayrılmış hâkim ve savcılar arasından, muvafakatleri alınarak, Genel Kurul tarafından atanmaktadır.
Genel Sekreterlikte ayrıca, hâkimlik ve savcılık mesleğinde fiilen en az beş yıl görev yapmış ve üstün başarısı ile Kurul hizmetlerinde yararlı olacağı anlaşılmış bulunanlar arasından Genel Kurul tarafından seçilen tetkik hâkimleri görev yapar. Kurul personeli, Genel Sekreterin teklifi üzerine Başkanvekili tarafından atanır.
Genel Sekreterliğin görevleri şunlardır;
Kurulun büro işlemlerini yürütmek. Kurulun taraf olduğu adlî ve idarî davalar ile icra takiplerinde avukatlar vasıtasıyla Kurulu temsil etmek, davaları takip etmek, ettirmek, hukukî hizmetleri yürütmek. Hâkim ve savcıların sicilleri ile şahsî dosyalarını tutmak. Kurulun arşiv hizmetlerini yürütmek. Kanunlarla malî hizmet ve strateji geliştirme birimlerine verilen görevleri yapmak. Hâkim ve savcıların izin ve emeklilik işlemlerini yürütmek. Kurul üyeleri ile Kurulda görev yapanların özlük işlemlerini yürütmek. Kurulun görev alanıyla ilgili hususlarda Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sisteminin (UYAP) kullanılmasını sağlamak. Kurul stratejik plânına, performans ölçütlerine ve hizmet kalite standartlarına uygun bir çalışma ortamı oluşturmak, Genel Sekreterliğin verimli, uyumlu ve düzenli bir şekilde çalışmasını sağlamak.
Teftiş Kurulu
Teftiş Kurulu Başkanı, iki başkan yardımcısı, başmüfettiş ve müfettişlerden oluşan Teftiş Kurulu, Üçüncü Daire Başkanının gözetiminde Kurul adına görev yapmaktadır. Kurul müfettişleri, görevlerini yerine getirirken Teftiş Kurulu Başkanına; Teftiş Kurulu Başkanı ise Kurula karşı sorumludur.
Teftiş Kurulunda görevli olanların atanma şekilleri şu şekildedir.
Teftiş Kurulu Başkanı ve başkan yardımcıları, birinci sınıf hâkim ve savcılar arasından, Kurul başmüfettişleri, Teftiş Kurulunda fiilen beş yılını doldurmuş, birinci sınıfa ayrılmış ve birinci sınıfa ayrılma niteliklerini yitirmemiş olan müfettişler arasından, kıdem sırasına göre, Kurul müfettişleri, hâkimlik ve savcılık mesleğinde fiilen en az beş yıl görev yapmış ve üstün başarısı ile Kurul müfettişliği hizmetinde yararlı olacağı anlaşılmış bulunanlar arasından muvafakatları alınarak Genel Kurul tarafından atanır.
Teftiş Kurulunun görevleri şunlardır;
Adlî ve idarî yargı hâkim ve savcılarının görevlerini kanun, tüzük, yönetmelik ve genelgelere uygun olarak yapıp yapmadıklarını denetlemek; görevlerinden dolayı veya görevleri sırasında suç işleyip işlemediklerini, hâl ve eylemlerinin sıfat ve görevleri icaplarına uyup uymadığını araştırmak ve gerektiğinde haklarında inceleme ve soruşturma işlemlerini yapmak. Görev alanına giren konularda, uygulamada ortaya çıkan mevzuat yetersizliği ve aksaklıklar ile ilgili hususlarda gerekli inceleme ve araştırmaları yaparak alınması gerekli kanunî ve idarî tedbirler konusunda Kurula teklifte bulunmakla görevlidir.
KAYNAK: hsyk.gov.tr
