AK Parti ’nin kurucularından ve ilk dönem Dışişleri Bakanı Yaşar Yakış, PKK ’nın Suriye kanadı olarak görülen PYD’nin kuzey Suriye’de Tel Abyad’ı alması ve Kürt bölgesi oluşturmaya yönelik adımlar atmasının etkilerini değerlendirdi.
Taraf gazetesinden Tuğba Tekerek’in sorularını yanıtlayan Yakış, “Kürt açılımı başarılı olursa, o başarı (PYD açısından) Suriye’de de olumlu sonuçlar verecektir” dedi.
İşte Yaşar Yakış’la yapılan röportajdan bir bölüm:
Suriye’de Kürt bölgesi kurulması yolunda atılan adımlar sizin için sürpriz miydi, yoksa beklenen bir gelişme miydi?
Sürpriz değildi. Kürtler, dünyada devleti olmayan en büyük halk diye anılıyor, dört ayrı ülkeye dağılmış 40 milyona yakın nüfusları olduğu söyleniyor. Ben eskiden beri er geç bağımsız Kürdistan istikametinde yollarına devam edeceklerini düşünüyorum. İlk önemli adımı Irak’ın içinde bulunduğu karışık durumdan yararlanarak orada bir otonom bölge kurmak suretiyle attılar. Sonra Allah yardımcıları oldu ve Suriye’de de böyle bir durum ortaya çıktı. Suriye’deki Kürtlerin birinci şansı ülkenin içinde düştüğü kaostu. İkincisi ise Türkiye ’nin Esad’la bütün köprüleri atmış olmasıydı. Köprüleri atmamış olsaydık, Kuzey Suriye’deki oluşuma şekil vermek için daha güçlü konumda olurduk.
Sizce, Türkiye Suriye’deki Kürt oluşumuyla ilgili nasıl bir tavır almalı?
Buna iki safhada cevap verebiliriz. Birincisi Kürt açılımının başarılı olursa, o başarı Suriye’de de olumlu sonuçlar verecektir. Çünkü PYD’nin PKK’yla çok yakın ilişkisi var. Dolayısıyla süreç başarılı olursa zaten o bir game changer (oyun değiştirici) olacaktır, sadece Türkiye ve Suriye için değil, bütün bölge için.
Peki ya başarılı olmazsa?
O durumda da nasıl yıllar önce “Kuzey Irak’ta Kürtlerin ne yapacağına Iraklılar karar verir” dediysek, Suriye’de aynı şeyi söylemememiz lazım. Suriye’nin kuzeyindeki Kürtlere de “Ey Suriyeli Kürtler bizim sizinle bir sorunumuz yok. Ama eğer Türkiye’nin toprak bütünlüğüne göz dikmiş bir terör örgütüne yuva olursanız, sizinle iyi geçinemeyiz” dememiz lazım. “Orada ne yaparsanız sizin işiniz, Suriyelilerin işi, bizim ilgi alanımızın dışında” dememiz lazım.
SURİYELİ KÜRTLERLE İYİ İLİŞKİLER KURMALIYIZ
...2000 yılında Sayın Gül’e tavsiye ettiğim Kürt bölgesiyle dostane ilişkiler kurma noktasından bugün Amerikalıları bile karşımıza alacak kadar, Kürtlerle yakın olduğumuz bir noktaya geldik. Şimdi ben Suriye’nin kuzeyi için de aynı şeyi söylüyorum: Suriye’de neler olacağına Suriyeliler karar verir. Bizim oradaki Kürtlerle de iyi geçinmemiz gerekir.
Sizce Kürtlerin bölgedeki geleceği nasıl olacak. Bağımsız bir devlet ya da bir konfederasyon kurulacak mı?
Bu kadar büyük bir halkın bağımsız bir devlet olma hayali var. Bu hayal meşrudur, bunu kabul etmek lazım. Bu nasıl gerçekleşir onu Allah bilir, koşullara bağlı. Irak’ta otonom bölgeyi zaten sağlamışlar. Suriye’de ulaştıkları noktadan kolay kolay geri gelmezler. Esad rejimi kazansa da, oraya fazla bir şey empoze edemez. Bağımsız Kürdistan ne zaman olur derseniz, bu süreç yavaş yavaş devam edecektir.
Kürtlerin hayalleri hem meşru, hem gerçekleşebilir, öyle mi?
Ben Meclis’te AB Komisyonu Başkanı olduğum zaman Irak’tan bir heyet gelmişti “Irak’ta bir söz vardır. Şiiler zincirle kendilerini döver, Kürtler hayal kurar, Sünniler yönetir” demişti. Şimdi o günde değiliz. Kürtler evet hayal kuruyor ama gerçekleşemeyecek şeylerin peşinde de koşmuyorlar.
KÜRT VE ALEVİ KOMŞU DEVLETLER OLUŞABİLİR
Suriye’de bir bölünme olursa nasıl bir manzara ortaya çıkar?
Kürtler bu bölünmeyi en kolay kuvveden fiile geçirebilecek grup. İkinci olarak, Suriyeliler tarafından bütün bu kaosun sebebi olarak görülecek Aleviler kendi aralarında homojen bir bölgeye çekilme ihtiyacını hissedeceklerdir. 1920’de Osmanlı oradan çekilip Fransızlar geldiği zaman altı otonom cumhuriyet kurmuşlardı. Şam, Halep, Cebel-i Dürzi (sonra genişletilerek Cebel-i Lübnan oldu ) İskenderun, ve Cebel Alevi... Dolayısıyla eğer bir karışıklık olursa Alevilerin Cebel Alevi cumhuriyetine çekilmek suretiyle Lazkiye dolaylarında otonom bölge ya da devlet kurmaları ihtimali akla geliyor. O zaman düşünebiliyor musunuz Suriye sınırımızın doğu ucunda PKK yanlısı bir Kürt devleti, batı ucunda bu kadar ihtilaf sonrasında, düşmanca gördüğümüz bir Alevi devlet olacak. Onlarla ilişkilerimizi düzeltmek için çok çaba sarfetmemiz gerekecek. İkisi de Ortadoğu ’ya giden yolumuzun üstünde olacak ve onları aşmadan ileride kurulacak Sünni Suriye’ye ulaşmak mümkün olmayacak.
