Bugün gezimizde yer alan iki Gürcü Manastırı gezimiz sonrası Doğu Karadeniz ve Doğu Anadolu bölgesinde yer alan Gürcü Kiliselerini gezimizi tamamlamış oluyoruz. Gezimize öncelikle Opiza Manastırı ile başlayabilirsiniz. Artvin şehir merkezinden 40 km uzaklıkta yer alan Şavşat yolu güzergahı takip ederek, Ardanuç kavşağından Bağcılar Köyü levhasını gösteren yöne girdikten sonra yapacağımız 4 km lik bozuk yol ile gitmeye ve görmeye değer düşündüğüm Manastırın günümüze ulaşan kitabesi yoktur. Yazılı kaynaklardan edinilen bilgiye göre buradaki yapılar ilk kez, Ardanuç Kalesi’ni İberya Krallığı merkezi haline getiren Kral Vahtang Gorgaslan (449-499) tarafından kurulur. VII. Yy.’da Müslüman Arapların bölgeye yönelik akınları sırasında tahrip edilir. Daha sonra, Rahip Gripor Kanzda tarafından, Bagratlı Krallarından I. Aşot’un (786-830) yardımlarıyla yapı topluluğu yeniden onartılarak, XVI. yy.’a kadar işlevini sürdürmüştür. Günümüzde oldukça harap bir halde olan manastır kilise, şapel ve diğer yapılardan oluşmakta olup, zamanımıza oldukça harap bir vaziyette ulaşmıştır.
Gürcü Kilisileri gezimizde son göreceğimiz Porta Manastırı için Bağcılar Köyünden Pırnallı Köyüne 15 km lik bir yolculuğumuz olacak Manastıra araç ulaşım olmadığından dolayı patika yollardan yaklaşık 1 saat kadar yürüyüşümüz sonrası Porta (Pırnallı) Manastırına ulaşabilirsiniz. Manastır 9.yüzyılda Bagrat Krallarından 1.Aşot’un torunu Prens Khaoi Kral Gurgen’in hükümdar olduğu dönemde yapılmıştır. Pırnallı Köyü’nün güneybatısında,iki vadinin arasındaki,kuzeyden güneye doğru alçalan bir sırt üzerine yapılmıştır. Manastır; kilise, şapel, çeşme ve çan kulesinden oluşmaktadır.Etrafında mezraya ait evleri görmek mümkündür.16.yüzyılın sonunda terk edilmiştir. Manastır ve manastırı çevreleyen evler,Ortaçağ yerleşme düzenini yansıtan güzel bir örnektir.
Porta Manastırını gezdikten sonra gezimizde beşinci günü geride bırakmış oluyoruz. Doğu Karadeniz ve Doğu Anadolu’da yer alan eski Gürcü Manastırları gezimizde yolumuz üzerinde yer alan ve görmeye değer tarihi yerleri de görme imkanı bulduk dönüş yolculuğumuz başladı eğer uçak saatimizi için yeterli bir vaktimiz olduğunu düşünüyorsak gezimizdeki tüm yorgunluğumuzu güzel manzara eşliğinde bitirmenizi tavsiye ederim. Borçka İlçesi merkezinden 27 km uzaklıkta bulunan ve 19. yüzyılın başlarında Klaskur Yaylası’nın yakınlarında ki bir tepenin heyelanı sonucu oluşmuş Borçka Karagöl zengin bitki örtüsü ve hayvan çeşitliliğine sahiptir. Gölde yöreye özgü kırmızı pullu alabalık bulunmaktadır. Ayrıca kuşların göç yolu üzerinde olmasından dolayı bir çok kuş çeşidini rahatça gözlemleyebiliriz. Yaban hayvanlarına rastlamak da mümkündür.
Atilla Sedat Düzgün
